De ziekte van Alzheimer (AD – Alzheimer Disease) is een degeneratieve aandoening die de hersenfuncties, meer bepaald het geheugen, op een progressieve en definitieve manier aanvreet. Wereldwijd krijgen 30 miljoen ouderen te maken met een of andere vorm van dementie, meer vrouwen dan mannen, ook al omdat vrouwen ouder worden en de leeftijd een belangrijke rol speelt. De levensverwachting voor AD-patiënten varieert van patiënt tot patiënt en schommelt tussen 3 en 20 jaar, een gemiddelde van 8,5 jaar [1].
Inleiding
AD wordt gekarakteriseerd door de vorming van plaques op de neurotransmitters waardoor de hersencellen niet meer kunnen communiceren en de cellen afsterven.
Neurotransmitters zijn chemische boodschappers die bewegen in een microscopisch netwerk en synapsen tussen de neuronen waar elektrische ontladingen de communicatie mogelijk maken in de hersenen. AD onderbreekt die datalijnen zodat uitwisseling van informatie tussen neuronen onmogelijk wordt. Algemeen wordt aangenomen dat dit het resultaat is van oxidatieve stress [2], uitgelokt door de ophoping van de peptide beta-amyloïde (BA). Die agressieve proteïne vormt microscopische plaques (samenklitten van afbraakproducten) tussen de hersencellen onderling [1].
Zeventig procent van de risicofactoren zijn genetisch. Andere factoren die een rol spelen zijn: hoofdblessures, depressie, hypertensie, slechte doorstroming van bloed in de hersenen. Lichamelijke en mentale oefeningen en de strijd tegen obesitas kunnen de risico’s verminderen [3][4].
Symptomen en behandeling
Dagelijkse taken nemen meer tijd in beslag, er is minder zelfzorg en er is motivatieverlies. De lichaamsfuncties gaan beetje bij beetje verloren. Er is een duidelijke mentale afwezigheid tijdens gesprekken, verlies van enthousiasme voor dingen die vroeger als aangenaam ervaren werden en een emotionele besluiteloosheid die de sociale capaciteiten aantast. Het geheugen laat het afweten, vooral voor recente gebeurtenissen. Bekende gezichten en personen worden vergeten, er zijn spraak- en gedragsproblemen, een ruimtelijke desoriëntatie en het wordt moeilijk om richtlijnen te volgen of vragen te beantwoorden [3][5].
Er bestaat nog geen behandeling die AD geneest. Maar de laatste jaren is er een groeiend vermoeden dat cannabinoïden daar verandering in kunnen brengen. Ze kunnen de belangrijkste symptomen onderdrukken en de ontwikkeling van de ziekte vertragen [1][4].
De medicatie die in het algemeen voorgeschreven wordt, behandelt enkel de symptomen en de bijwerkingen [5]. Behandeling van gedragsproblemen met antipsychotica of van psychose als gevolg van dementie komt veel voor maar is niet aan te raden omdat ze weinig helpen en een risico op vroegtijdig overlijden inhouden [3].
Cannabinoïden verminderen de vorming van plaques en de fosforylering van de TAU-proteïnen. Dat zijn de informatiesnelwegen tussen de neuronen onderling. THC en CBD ageren als antioxidant en neuroprotector. Ze hebben een beschermende werking op de neuronen en zijn niet neurotoxisch (in tegenstelling tot nicotine en veel chemische medicijnen) [6]. Zij stimuleren de neurogenese (aanmaak van nieuwe neuronen), verminderen ontstekingen evenals de productie van cytokines en andere ontstekingbevorderende moleculen. THC kan de activiteit van het enzyme acetylcholinesterase blokkeren en zo de vooruitgang van de ziekte vertragen [7].
Het is aangetoond dat het stimuleren van het endocannabinoïdensysteem (ECS) met chronische doses THC en CBD bij muizen, de elasticiteit van bestaande cellen bevordert, neurale ontsteking kan verhinderen en de neurogenese kan verhogen. THC en CBD ageren als antagonisten voor de enzymen die aan agressieve peptiden toelaten samen te klitten in de hersencellen en ze helpen de vorming verhinderen van plaques en ophopingen.
Experimenteel onderzoek wees uit dat de toediening van CBD en THC aan muizen met AD, de symptomen van asociaal gedrag kunnen verminderen, het geheugen en de gezichtsherkenning verbeteren. Ze hebben een positief effect op het humeur, de eetlust, de nachtrust, depressie, en ze verminderen opwinding, stress en agressie [5].
STUDIES
Een recent onderzoek naar de veiligheid van medicinale cannabisolie toonde aan dat cannabinoïden een efficiënte behandeling vormen voor cognitieve en gedragstoornissen die verband houden met dementie. Een andere studie naar de werking van het endocannabinoïdensysteem op de mechanismen van neurodegeneratieve stoornissen wees erop dat het ECS meer aandacht moet krijgen in de behandeling van AD [9].
Belangrijk is ook de conclusie van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) waarin gesteld wordt: “Momenteel is er geen enkele aanwijzing dat CBD recreatief gebruikt wordt, noch dat het gebruik van pure CBD een probleem is voor de volksgezondheid.”
“De WHO heeft besloten dat CBD een efficiënte behandeling vormt tegen epilepsie bij volwassenen, kinderen en zelfs bij dieren. Er zijn voorafgaande conclusies dat CBD bruikbaar kan zijn in de behandeling van de ziekte van Alzheimer, kanker, psychose, Parkinson en andere ernstige aandoeningen.” CBD mag dan ook niet als klasse-1 drug verboden worden. In verband met de negatieve aspecten die over CBD gepubliceerd worden zegt de WHO: “Ongewenste effecten die gerapporteerd werden, kunnen het resultaat zijn van de wisselwerkingen tussen CBD en de medicatie die aan de patiënten voorgeschreven werd.” [10].
Van cannabinoïden is bekend dat zij een neuroprotectieve rol spelen. Onderzoekers testten de functie van cannabinoïdereceptoren bij patiënten met AD, evenals de potentiële beschermende eigenschappen van cannabinoïden. Zij stelden vast dat cannabinoïden het neurodegeneratieve proces kunnen helpen voorkomen [11]. Uit een Amerikaanse studie blijkt dan weer dat THC de vorming van plaques compleet blokkeert [8]. De rol van THC bij AD werd vergeleken met de rol van niet-psychoactieve cannabinoïden en de courante medicijnen. De conclusie was dat het effect van THC groter was dan dat van de op dat moment beschikbare geneesmiddelen [12].
Aan de Hebrew University van Jeruzalem werd onderzoek gedaan naar de werking van de niet-psychoactieve cannabinoïde CBD in de behandeling van de ziekte van Alzheimer. De resultaten suggereren dat CBD de degeneratie van het geheugen zou kunnen vertragen [13]. Blootstelling van de neuronen aan beta-amyloïde leidde tot een belangrijke daling van het aantal overlevende cellen. Blootstelling na een behandeling van de neuronen met CBD, verhoogde in sterke mate het aantal overlevende cellen [14]. CBD werkt ontstekingwerend en antioxidant, onafhankelijk van het ECS. CBD vermindert niet alleen de ontsteking maar kan ook in de hippocampus de neurogenese stimuleren door de werking van beta-amyloïde te blokkeren [15]. Meer en meer is men ervan overtuigd dat ontsteking van neuraal weefsel een belangrijke rol speelt in de ontwikkeling van AD (en andere neurodegeneratieve ziekten als multiple sclerose en de ziekte van Parkinson) en de rol die cannabinoïden daarin spelen, groeit zienderogen [16].
JosNijsten2018
REFERENTIES
[1] http://www.francealzheimer.org/comprendre-maladie/chiffres
[2] https://nl.wikipedia.org/wiki/Oxidatieve_stress
[3] https://www.cannabis-medicinale.fr/alzheimer/
[5] https://www.royalqueenseeds.fr/blog-le-cannabis-aurait-il-la-reponse-a-la-maladie-dalzheimer-n299
[6] https://www.researchgate.net/publication/265019450_The_Role_of_Endocannabinoid_Signaling_in_the_Molecular_Mechanisms_of_Neurodegeneration_in_Alzheimer%27s_Disease – https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphar.2014.00037/full – https://www.researchgate.net/publication/263934329_The_Potential_Therapeutic_Effects_of_THC_on_Alzheimer%27s_Disease
[7] https://www.researchgate.net/publication/221981043_The_therapeutic_potential_of_the_endocannabinoid_system_for_Alzheimer%27s_disease – http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0028668
[8] https://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/mp060066m
[9] https://www.cibdol.com/fr/blog/529-le-cbd-pourrait-il-aider-les-troubles-cognitifs-cerebraux
[10] https://www.forbes.com/sites/janetwburns/2017/12/11/who-report-finds-no-public-health-risks-abuse-potential-for-cbd/#26f6d916b885 – https://hemptoday.net/who-positive-on-cbd/
[11] http://www.jneurosci.org/content/25/8/1904
[12] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2562334/
[13] https://www.israelnationalnews.com/News/News.aspx/125564#.UoX85avLrYs
[14] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15030397
[15] http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0028668
[16] http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1755-5949.2008.00065.x/full
Bijkomende informatie
VIDEO: “It takes TAU to TANGLE”. Lezing over de werking van beta-amyloid plaques, de neuronen, de afvalstoffen die de tangles vormen en de functie van TAU, de neuronensnelweg.
https://www.youtube.com/watch?v=jr7vn4f9Scw
VIDEO: “Alzheimer’s Dementia Reversal – Short” – over een mogelijk verband tussen kwik en tangles.
https://www.youtube.com/watch?v=aPP4_3n4Qog
VIDEO: “Alzheimer, protéine tau” – De werking van de TAU-eiwitten in animatie.
https://www.youtube.com/watch?v=iCQnJK-pnLI
EXELON (bijsluiter): Werking acetylcholinesterase http://www.novartispharma.nl/pdf/bijsluiter/Exelon_patch_PIL_19Nov2015.pdf
Jos Nijsten is een vlaamse journalist en schrijver, bekend van zijn boek “Cannaclopedia. Cannabis is geen vies woord, maar een plant.” Hij schrijft regelmatig artikelen voor Stichting Mediwiet en gaat daarbij dieper in op bepaalde cannabis relateerde onderwerpen.
