Auto-immuunziekten zoals reumatische artritis komen voor als het immuunsysteem zijn eigen weefsel verwart met indringers zoals virussen en bacteriën. Het immuunsysteem gaat dan stoffen creëren om die zogenaamde bedreiging te elimineren [1]. Daardoor ontsteekt de slijmvliesbekleding van de gewrichten en kunnen de niet articulaire spierstructuren zoals pezen, ligamenten en facie (bindweefsel) aangetast worden [2]. Reumatische artritis komt drie keer meer voor bij vrouwen dan bij mannen, bij vrouwen op vroegere leeftijd dan bij mannen. Ook bij kinderen komt RA veel voor. Symptomen verschijnen vanaf de leeftijd van 2 jaar. Ze kunnen blijvend zijn tot volwassenheid, verdwijnen dan in veel gevallen en komen niet terug [3]. Wereldwijd zijn er 70 miljoen patiënten.

Indicaties en symptomen

De meest voorkomende vormen van artritis is reumatische artritis (RA), een ontsteking van de pezen, gewoonlijk in handen en voeten wat leidt tot gezwollen en stijve gewrichten. Een andere vorm is osteoartritis (OR), een degeneratieve aandoening die de pezen, het kraakbeen en de beenderen aantast en pijn en stijfheid veroorzaakt. Het komt vooral voor aan de heupen, knieën en duimen. Een derde vorm is jicht, een pijnlijke reumatische ontsteking die gekenmerkt wordt door gekristalliseerd urinezuur in een gewricht [4].

RA is een systemische aandoening wat wil zeggen dat het hele lichaam kan aangetast worden. De precieze oorzaak is (nog) niet bekend. De ziekte kan de lichaamsorganen, inbegrepen longen, hart, pezen en spieren aantasten. In een aanvangstadium van RA worden de kleine gewrichten zoals vingers en tenen stijf en warm en ze zwellen. Daarna worden grotere gewrichten zoals knieën en schouders aangetast. Zonder verzorging kan dat leiden tot een permanente handicap [1].

Personen met een eerste graad familielid met RA lopen vier keer meer risico op de ontwikkeling van de ziekte. Ook blootstelling aan pollutie, chemicaliën, sigarettenrook, kunnen symptomen uitlokken. Omdat zoveel vrouwen RA ontwikkelen zoeken wetenschappers ook naar een verband met de hormonale veranderingen (zwangerschap, maandstonden, menopauze) als uitlokker van RA symptomen [3].

Overlijden door RA is doorgaans het gevolg van medische complicaties die zich kunnen voordoen. Meer dan de helft van de sterfgevallen door RA zijn het gevolg van hartziekte, cardiovasculaire complicaties, longziekten en tumoren [3-5].

Antilichamen kunnen de gewrichtsvloeistof aantasten en chronische ontsteking veroorzaken. Dat leidt tot gewrichtspijn en stijfheid, zwelling en roodkleuring. Meerdere gewrichten kunnen worden aangetast, symmetrisch aan zowel linker- als rechterkant [3]. Naast de klinische ziektesymptomen ontwikkelen RA patiënten ook andere medische complicaties zoals: chronische zwelling, stekende en gloeiende pijn, gewichtsverlies, lichte koorts, verlies van eetlust, bloedarmoede, chronische vermoeidheid, ziek en onwel gevoel, depressie, ademhalingsproblemen, oogontstekingen, extra articulaire symptomen zoals onderhuidse knobbeltjes in handen, voeten, ellebogen, enkels, ogen, longen en andere organen [1-3].

Behandeling en medicatie

Om een diagnose te kunnen stellen onderzoeken artsen de klinische symptomen, de familiale en medische achtergrond, bloedresultaten voor antilichamen en de graad van ontsteking, medische beeldvorming (scan, radio, MRI) voor beendererosie en ontsteking van de gewrichten [3].

Er worden verschillende symptoombehandelingen toegepast maar de bijwerkingen zijn soms erg zwaar. Nonsteroïdale ontstekingwerende medicatie (NSAIDs) veroorzaakt maagstoornissen, brandend maagzuur en ernstige bijwerkingen zoals verhoogd risico op hartinfarct, bloedklonters, beroerte. Corticosteroïden worden voor een korte periode voorgeschreven. Mogelijke bijwerkingen zijn verhoogde bloedsuikerspiegel en botverlies. Disease Modifying Antireumatic Drugs (DMARDs) worden het meest toegepast en ze helpen de voortgang van de ziekte vertragen. Er is wel een verhoogd risico op infecties [1].

Meest efficiënt zijn de Biologic Response Modifiers. Die behandeling is gericht op de werking van de Tumor Necrose Factor alfa (TNFα) en wordt dikwijls samen met DMARDs gebruikt. TNFα stimuleert de ontstekingsreactie in het lichaam, kan tumorcellen doden en speelt een sleutelrol als boodschapper bij onder meer reumatoïde artritis [1-6].

CBD

Cannabinoïden en CB receptoren zijn bestudeerd als mogelijke doelwitten voor de behandeling van pijn en ontstekingen in osteoartritis en reumatische artritis [4]. CBD kan zich binden aan CB2 receptoren of het kan het lichaam aanzetten om endocannabinoïden te produceren die zich aan de CB2 receptoren binden [7]. Cannabidiol wordt gezien als een waardevol middel, ook omdat het meest efficiënte medicijn [Biologics] tussen 1.000 en 3.000 euro per maand kost … [1].

CBD kan de activiteit en de functie van T-cellen (afweercellen) onderdrukken door een proteïne te blokkeren die deze cellen activeert. Er is een sterk verband tussen T-cellen in het lichaam en de moleculaire aanzet tot reumatische artritis. Ze worden beschouwd als de voornaamste factoren in de ontwikkeling van de ziekte [1-8].

Studies

Gamma linolzuur (GLA) is een bestanddeel van hennepolie met een ontstekingwerende werking. GLA stimuleert het immuunsysteem. De studie uit 1993 toonde aan dat dagelijkse inname van 1,2 tot 1,4 gram gedurende 12 tot 24 weken, de symptomen van RA duidelijk onderdrukte, zonder bijwerkingen te veroorzaken [5].

HU-211, een synthetische CBD, werd in een onderzoek van 1997 oraal toegediend bij ratten en bleek therapeutische eigenschappen te bezitten. CBD blokkeerde de verdere ontwikkeling van artritis. De klinische verbetering ging samen met de bescherming van de gewrichten tegen ernstige schade. CBD vertoonde weinig of geen effect op het immuunsysteem hoewel in artritis muismodellen aangetoond werd dat CBD de productie van T-cellen onderdrukt [9].

In 2006 werd Sativex (gelijke hoeveelheden THC/CBD) vergeleken met een placebo bij 58 patiënten. De toediening, een orale spray, gebeurde ’s avonds en de vaststellingen ’s morgens. De pijn werd gemeten tijdens beweging en rust. Ochtendstijfheid en nachtrustkwaliteit werden geëvalueerd. Er werd een belangrijk pijnstillend effect waargenomen evenals een verminderde ziekteactiviteit [10].

In 2008 verscheen een opmerkelijk studieresultaat in het tijdschrift Biochemical Pharmacology. Daarin werd gesuggereerd dat CBD de enige medicijn is die de onderliggende oorzaken van reumatische artritis kan behandelen [11]. Een van de meest relevante studies kwam in 2014 van Witkamp en Meijerlink. Zij stelden dat, als CBD plaatselijke pijn kan onderdrukken, het mogelijk moet zijn voor RA patiënten om hun gebruikelijke medicatie te dumpen [12].

De besluiten van een onderzoek van 2016 naar de efficiëntie van plaatselijke transdermale behandeling met cannabidiol wijzen op de langdurige werking en de afwezigheid van psychoactieve bijwerkingen [3]. Plaatselijke toediening van CBD blokkeerde in een rattenstudie van 2017 de osteoartritis pijn. Preventieve behandeling met CBD verhinderde de verdere ontwikkeling van pijn en zenuwschade in de gewrichten en is volgens de bevindingen een veilig en bruikbaar therapeutisch middel tegen neuropathische gewrichtspijn bij osteoartritis [4].

 

Referenties

 

[1] https://www.naturalwellnesscbdoil.com/cbd-for-rheumatoid-arthritis/

[2] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3152850/

[3] https://www.rheumatoidarthritis.org/ra/facts-and-statistics/

[4] https://www.medicalnewstoday.com/articles/319796.php

[5] “Cannabis und Cannabinoide” – Dr. F. Grotenhermen – pag. 446 (Hans Huber Verlag 2001)

[6] https://nl.wikipedia.org/wiki/Tumornecrosefactorhttps://nl.wikipedia.org/wiki/Tumornecrosefactor_%CE%B1

[7] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2503660/

[8] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2748879/

[9] “Cannabis Therapeutics in HIV/AIDS” – Dr. E. Russo – pag. 69 en 107 (Haworth Press 2001)

[10] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16282192

[11] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2748879/

[12] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24419242

Aanvullende bronnen

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4851925/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28885454

https://echoconnection.org/arthritis-medical-cannabis-and-cbd-research-overview/

https://www.niams.nih.gov/health-topics/juvenile-arthritis

https://nl.wikipedia.org/wiki/Gewricht